اولین همایش ملی نشان مرجعیت علمی زبان و ادبیات عربی، شنبه 29 آذر 1399 با حضور محققان و اندیشمندان و استادان گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه های کشور برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، همزمان با «روز جهانی زبان عربی»، اولین همایش ملی نشان مرجعیت علمی زبان و ادبیات عربی، توسط انجمن زبان وادبیات عربی به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی به صورت حضوری و غیر حضوری بر بستر سامانه وبینار بهشتی برگزار شد. در این مراسم با رونمایی از نشان ملی مرجعیت، از ۱۲ برگزیده رشته زبان و ادبیات عربی در کشور قدردانی شد. براین اساس، نشان ملی مرجعیت علمی در حوزة عروض و قافیه به دکتر محمدابراهیم خلیفه شوشتری استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تعلق گرفت.
دکتر نصیری قیداری رئیس دانشگاه شهید بهشتی، ضمن خیرمقدم و ابراز خرسندی از برگزاری این همایش، به جایگاه انجمن‌های علمی اشاره کرد و گفت: دانشگاه شهید بهشتی امروز مفتخر است که میزبان پیشکسوتان، استادان و محققان گرانقدری است که عمر پربار خود را در حوزه زبان و ادبیات عرب صرف نموده‌اند و آثار ارزشمندی را در این حوزه تولید کرده‌اند. انجمن‌های علمی یکی از مهم‌ترین بخش‌های حوزه آموزش و فرهنگ است و گرفتن نشان مرجعیت علمی از انجمن علمی به سبب جایگاه، بسیار ارزشمندتر و مهم‌تر از گرفتن نشان از یک صاحب منصب دولتی است.
رئیس دانشگاه، به نامگذاری 18 دسامبر به عنوان «روز جهانی زبان عربی» از سوی سازمان فرهنگی یونسکو اشاره کرد و اظهار داشت: فعالیت‌های شاخه علمی و فرهنگی سازمان ملل در حوزه نکوداشت فرهنگ ملل مختلف، زیبا و ارزشمند است؛ این بزرگداشت‌ها ارزش فرهنگ را گوشزد می‌کند، زبان یکی از مظاهر فرهنگ است؛ زبان دریچه‌ای به سوی قلبها، اقوام و تمدن هاست. ریسمان نامرئی فرهنگ موجب صلح، سعادت و امنیت بشر است. بشر بعد از سالها جنگ و مرارت به این نتیجه رسید که فرهنگ، آموزش و علم تنها ستون های سعادتمندی است و این سه خصلت ویژه انسان است، انسان است علم می‌آموزد، فرهنگ تولید می‌کند و آموزش می‌دهد.
دکتر نصیری، زبان عربی را یکی از مهم‌ترین زبان‌های دنیاست و تصریح کرد: زبان عربی زبان رسمی 20 کشور در دنیا است و در برخی از کشورها مثل استان خوزستان در ایران، یک یا چند بخش و استان به این زبان سخن می‌گویند. بیش از 12 میلیون واژه در این زبان وجود دارد و قرآن کریم به این زبان نازل شده است. موضوع اصلی فارغ از بازی‌های سیاسی منطقه، زبان عربی است. زبان فارسی مشحون از زبان و کلمات عربی است و بخش زیادی از بزرگترین و مهم‌ترین متون ادب فارسی از لغات عربی تشکیل شده است؛ ایرانیان در گذشته با پذیرش زبان عربی، خدمت بزرگی به این زبان کردند و موجب تعامل زبان فارسی و عربی شدند و برغنای دو زبان افزودند.
دکتر قهرمانی مقبل مدیر گروه زبان عربی دانشگاه شهید بهشتی در سخنانی با اشاره به اهمیت زبان عربی گفت: انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی به عنوان متولی برگزاری نخستین جشنواره ملی نشان مرجعیت در روز پاسداشت زبان عربی، بازگوکنندۀ این پیام روشن است که زبان عربی برای ما ایرانیان همچنان مهم است و مهم خواهد بود، خواه از سوی کسانی که به آن، همچون زبان شیرین فارسی عشق می‌ورزند و دشواری‌های صحیح و معتل آن را به جان و دل می‌پذیرند و نازش را به جان خریدارند و خواه از سوی کسانی که هر چند شیفتۀ آن نیستند، اما باز نازش را به دلیل نیاز می‌کشند و منصفانه بر ضرورت آن تأکید دارند، زیرا بر این امر واقفند که ما ایرانیان برای شناخت دقیق ادبیات خود و هویت دینی و تاریخی خود نیازمند آن هستیم، همچنان که برای تعاملات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در جهان امروز، نیازمند آن هستیم، چرا که نزدیک به نیم‌میلیارد نفر در سراسر جهان به این زبان سخن می گویند که عده‌ای از آنان هم‌وطنان عرب‌زبان ما هستند و همچنین زبان رسمی بیش از بیست کشور جهان، عربی است.
دکتر قهرمانی در خصوص طرح نشان مرجعیت علمی، تصریح کرد: طرح نشان مرجعیت علمی خوشبختانه با استقبال جمع کثیری از متخصصان و علاقه‌مندان مواجه شده است؛ استادان بزرگی که امروز با حضور خود، این محفل را منور کرده‌اند و خانوادۀ بزرگ زبان و ادبیات عربی کشور، قدردان یک عمر تلاش صادقانۀ ایشان است. همچنین استادانی که با پذیرش مسئولیت سرگروهی تخصص‌های بیست گانه و نیز پذیرش داوری و ارزیابی پرونده‌ها، این طرح را همراهی کرده‌اند و یا با نقد منصفانه و دلسوزانۀ خود، باعث صیقل خوردن طرح نشان مرجعیت شده‌اند. این طرح مورد حمایت قریب به 50 دانشگاه و مؤسسۀ علمی داخلی و خارجی قرار گرفته است.
دکتر متقی زاده، مدیر گروه عربی شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی، با اشاره به برگزاری همایش ملی نشان مرجعیت علمی زبان و ادبیات عربی اظهار امیدواری کرد، تجربه بسیار خوب برگزاری مرجعیت علمی در زبان عربی در سایر رشته های علوم انسانی نیز اتفاق بی افتد. وی، پیشکش کردن فرهنگ و تمدن بزرگ ایرانی به اهل زبان و ادب عربی در قرن اول هجری قمری، انجام پژوهش‌‌های زبانی و زنده نگه‌داشتن زبان عربی به عنوان زبان مسلمانان در همه علوم را سه خدمت بزرگ ایرانیان مسلمان به زبان عربی در طول تاریخ دانست.
دکتر پیمان صالحی معاون نوآوری و تجاری‌سازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سخنانی، ماموریت اصلی معاونت مذکور را توجه ویژه به نظام نوآوری یعنی تبدیل ایده به محصول و رساندن محصول به بازار دانست و گفت: در بخش‌های مختلف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نخبگان، و پژوهشگران کشور با هدف نقش‌آفرینی در نظام نوآوری شناسایی می‌شوند. بسیاری از کشورهایی که در خاورمیانه حضور دارند به زبان عربی سخن می‌گویند اگر بخواهیم در حوزه‌های علمی، اقتصادی و فناوری در منطقه تعاملات برد-برد داشته باشیم و ایفای نقش نماییم باید مسلط به زبان این کشورها شویم.
در پایان این همایش، برگزیدگان اولین جشنواره ملی نشان مرجعیت علمی در زبان و ادبیات عربی به شرح زیر معرفی شدند و تندیس جشنواره و لوح مخصوص نشان را از دست مسئولان برنامه دریافت کردند:
1. در حوزة تاریخ ادبیات عربی: دکتر محمدعلی آذرشب استاد دانشگاه تهران
2. در حوزة ادبیات قدیم عربی: دکتر آذرتاش آذرنوش استاد دانشگاه تهران
3. در حوزة صرف و نحو: دکتر سعید نجفی اسداللهی استاد دانشگاه علامه طباطبایی
4. در حوزة عروض و قافیه: دکتر محمدابراهیم خلیفه شوشتری استاد دانشگاه شهید بهشتی
5. در حوزة آموزش زبان عربی: دکتر حامد صدقی استاد دانشگاه خوارزمی
6. در حوزة بلاغت: دکتر محمد فاضلی استاد دانشگاه فردوسی مشهد
7. در حوزة ترجمه: دکتر رضا ناظمیان استاد دانشگاه علامه طباطبایی
8. در حوزة زبانشناسی عربی: دکتر سید حسین سیدی استاد دانشگاه فردوسی مشهد
9. در حوزة ادبیات معاصر عربی: دکتر رسول بلاوی دانشیار دانشگاه خلیج فارس بوشهر
همچنین در اولین جشنواره ملی سه نفر از استادان به شرح زیر شایستة تقدیر شناخته شدند:
10. در حوزة ادبیات تطبیقی: دکتر خلیل پروینی استاد دانشگاه تربیت مدرس
11. در حوزة ادبیات تطبیقی: دکتر هادی نظری منظم دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
12. در حوزة ادبیات میانه: دکتر جهانگیر امیری دانشیار دانشگاه رازی کرمانشاه
