مدیریت
روابط عمومی

دکتر محمد مهدی رضائی (احسان)

مقدمات تبعید امام به ترکیه

در پی تصویب لایحه کاپیتولاسیون، امام خمینی (ره) برای افشای خیانت شاه و دار و دسته‌اش به ایران و جامعۀ اسلامی، با ایراد نطقی تند و اعلامیه‌ای سازنده، همگان را به مقابله با توطئۀ شاه و آمریکا، به حرکت و خروش فراخواندند... با فراهم شدن زمینه‌های مناسب، 4/آبان/1343 برابر با 20/جمادی الآخر/1384 برای ایراد سخنرانی تعیین شد.

رژیم شاه چون می‌دانست که توسل به زور، نه تنها مفید نخواهد بود، که موجب قاطعیت بیشتر امام خمینی (ره) در ایراد سخنرانی خواهد شد، به‌وسیلۀ دیگری توسل جُست؛ یکی از عناصر به ظاهر غیر وابسته و به اصطلاح وجیه‌المله را برای دیدار با رهبر نهضت به قم فرستاد تا ایشان را از حمله به آمریکا و ایجاد فضای ضدّ آمریکایی در محیط مذهبی ایران، برحذر دارد.

امام خمینی (ره) با آگاهی از این نقطۀ ضعف رژیم، در سخنان پرشور خود، حمله را مستقیماً متوجه آمریکا کردند و ایالات متحده را با شدیدترین لحن به باد انتقاد و اعتراض گرفتند.سخنرانی با نام خدا و آیۀ شریفۀ «انا للّه واناالیه راجعون»آغازشد... هر جملۀ امام، به تنهایی حماسه بود. ایشان در سخنرانی خود فریاد کشیدند: «آقا، من اعلام خطر می کنم! ای ارتش ایران، من اعلام خطر می‌کنم! ای سیاسیون ایران، من اعلام خطر می‌کنم! ای بازرگانان ایران، من اعلام خطر می‌کنم! ای علمای ایران، ای مراجع اسلام، من اعلام خطر می‌کنم! ای فضلا، ای طلاب، ای مراجع، ای آقایان...» (صحیفه امام؛ ص 1، ص 418ـ419ـ422 )

و در پایان فرمود: «وکلای مجلس سنا خیانت کردند... وکلای مجلس شورا، آنهایی که رأی دادند، خیانت کردند به این مملکت. اینها وکیل نیستند. دنیا بداند اینها وکیل ایران نیستند!» (صحیفه امام؛ ج 1، ص 423)

در همین سخنرانی بود که امام بیان داشتند: «امریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از امریکا بدتر، شوروی از هر دو بدتر». (صحیفه امام؛ ج1، ص420)

علاوه بر این نطق تاریخی، در 4آبان1343 با صدور اعلامیه‌ای، از توطئه رژیم بیش از پیش پرده برداشتند... که درسطح وسیعی چاپ و تکثیرگردیده ودر زمان کوتاهی درکلیۀ شهرستان‌ها توزیع شد.

واکنش رژیم شاه به افشاگری‌های امام

تحمل رهبری آگاه و شجاع چون امام خمینی (ره) در ایران برای رژیم، غیر قابل تحمل شده بود. شب 13آبان1343 صدها کماندو و چترباز مسلح، خانۀ امام را در قم محاصره کردند، از بام و دیوار وارد منزل شدند و برای دستگیری ایشان به جستجو و ضرب و شتم خادمان منزل پرداختند. مأموران، پس از یک سلسله اقدامات توهین آمیز، امام را با اتومبیلی که آماده شده بود، به تهران انتقال دادند.

اتومبیل حامل امام، فاصلۀ بین قم ـ تهران را در مدّتی کمتر از 90 دقیقه پیمود و به فرودگاه مهرآباد رسید. هنوز آفتاب روز 13 آبان سر از افق بیرون نیاورده بود که رهبر بزرگ نهضت، به جرم دفاع از استقلال وطن و بهروزی هموطنان مسلمان خود، از وطن بیرون برده شد و به ترکیه تبعید گردید. در سپیده دم همان روز، فرزند بزرگ امام، آیت اللّه شهیدحاج سیدمصطفی خمینی،را نیز دستگیروبه زندان قزل قلعه بردند. اطلاعیه سازمان اطلاعات وامنیت کشور از رادیو پخش و در مطبوعات نیز منتشر شد. متن اطلاعیه بدین شرح بود: «طبق اطلاع موثق و شواهد و دلائل کافی چون رویه آقای خمینی و تحریکات مشارالیه بر علیه ملت و امنیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور تشخیص داده شد لذا در تاریخ سیزدهم آبانماه 1343 از ایران تبعید گردید.»

اما پس از تبعید امام در 13 آبان 43، چهارده سال بعد در همین روز (13 آبان 1357) ده‌ها هزار دانش‌آموز و دانشجو در دانشگاه تهران و خیابان‌های اطراف آن با شعار «مرگ بر شاه» و «درود بر خمینی» تهران را به لرزه درآوردند. گلوله‌های نظامیان و به خون کشیدن ده‌ها دانش آموز در این روز کارساز نشد و انقلاب در 22 بهمن به پیروزی رسید.

(برداشت و تلخیص محتوا از: کوثر،جلداوّل، مجموعه سخنرانی‌های حضرت امام خمینی(ره)،ص162-168)